Tüm Sebzeler İçin Doğru Gübreleme Rehberi (2025),Tarımda başarıyı etkileyen en kritik faktörlerden biri doğru gübre kullanımıdır.Tarlanda ya da bahçende ne kadar iyi tohum ekersen ek, eğer toprağa ihtiyacı olan besini vermezsen o tohum ya gelişemez ya da çabuk hastalanır.
🌿 Hangi Sebzeye Hangi Gübre Kullanılır 2025 ?
Her sebzenin toprağa olan isteği farklıdır.
Kimi azota doysun ister, kimi potasyumla güçlenir.
Aşağıda en çok yetiştirilen sebzelerin ihtiyacı olan gübre tiplerini senin için tek tek yazdım:
| Sebze | Gübre Türü | Neden Bu Gübre? |
|---|---|---|
| Domates | Organik gübre + NPK 5-10-10 | Potasyuma doymalı, meyveyi büyütmek için |
| Biber | Tavuk gübresi + Azot ağırlıklı | Yeşil aksamı fazla, hızlı gelişim için |
| Salatalık | NPK 10-10-10 + Kompost | Dengeli ve hızlı büyür, nemi sever |
| Fasulye | Az azotlu NPK 5-10-10 | Kendi azotunu bağlar, fazlası zararlı |
| Patlıcan | Ahır gübresi + Potasyum | Kök ve meyveye destek |
| Lahana | Kükürtlü NPK + organik | Sürekli büyüdüğü için yüksek besin ister |
| Kabak | Organik kompost + fosforlu | Büyük yaprak ve bol çiçek için |
| Ispanak | Azot ağırlıklı NPK 20-10-10 | Hızlı yaprak gelişimi için |
📌 Sebzene göre gübre seçmek, ilacı dozunda vermek gibidir.
💡 Sebze Gübresi Hangisi?
Sebze gübresi, genel olarak azot, fosfor, potasyum (NPK) içerir.
Ama her karışım her sebzeye uygun değildir.
Genel Sebze Gübresi NPK Örnekleri:
| NPK Oranı | Kullanım Amacı | Uygun Sebzeler |
|---|---|---|
| 20-20-20 | Dengeli büyüme | Salatalık, kabak, domates |
| 10-52-10 | Kök gelişimi, fide zamanı | Domates, patlıcan, biber |
| 5-10-10 | Meyve olgunlaştırma | Domates, karpuz, kavun |
| 20-10-10 | Yeşil aksamı artırma | Ispanak, pazı, roka |
🎯 Fide döneminde fosfor, büyüme döneminde azot, meyve döneminde potasyum önemlidir.
📅 Hangi Gübre Ne Zaman Kullanılır?
Gübreyi zamansız verirsen:
- Boşa gider
- Bitkiye zarar verir
- Suda çözünmeden kalır
- Toprağı “toksik” hale getirir
Doğru Zamanlar:
- Kış öncesi (Kasım-Aralık) → Organik gübre, ahır gübresi
- İlkbahar (Mart-Nisan) → Taban gübresi (NPK, fosfor ağırlıklı)
- Yaz başı (Mayıs-Haziran) → Üst gübreleme, azot takviyesi
- Meyve zamanı (Temmuz-Ağustos) → Potasyumlu gübre
- Sonbahar (Eylül-Ekim) → Toprak dinlendirme, kükürt uygulaması
🌾 Hangi Gübre Ne İşe Yarar?
| Gübre Türü | Faydası | Uygulandığı Sebzeler |
|---|---|---|
| Azot (N) | Yaprak gelişimini artırır | Ispanak, lahana, pazı |
| Fosfor (P) | Kök gelişimini destekler | Fide dönemindeki her sebze |
| Potasyum (K) | Meyve gelişimi, tat | Domates, karpuz, biber |
| Organik Gübre | Toprağı yumuşatır, mikrobiyal denge sağlar | Tüm sebzeler |
| Kükürtlü Gübre | pH düşürür, verimi artırır | Lahana, brokoli |
| Ahır gübresi | Toprağı besler, nem tutar | Patlıcan, biber |
🌿 Sebzeye Hangi Gübre İyi Gelir?
Bu soru aslında “bitkinin ihtiyacı nedir?” sorusuyla eşdeğerdir.
Çünkü doğru gübre = doğru besin + doğru zaman + doğru toprak tipi demektir.
Genel İpuçları:
- Yapraklı sebzeler (ıspanak, marul, roka): Azot ağırlıklı gübre
- Meyve veren sebzeler (domates, biber, patlıcan): Potasyum ve fosfor oranı yüksek gübre
- Kök sebzeler (havuç, turp): Fosforlu gübreler
- Toprak asidikse: Kükürt içerikli gübre
- Toprak bazikse: Kompost + asidik gübre
🧠 İpucu: Sebze boyu uzuyor ama meyve tutmuyorsa, fazla azotlu gübre vermişsindir.
👉 Kesinlikle okumalısın: Domates Hangi Sıklıkla Sulanır?
💧 Sebzeler Hangi Sıklıkla Sulanır?
Sulama ile gübreleme doğrudan bağlantılıdır.
Gübre verdiğin toprağın susuz kalması, bitkiye zarar verir.
| Sebze | Sulama Sıklığı | Not |
|---|---|---|
| Domates | 3 günde bir | Çok su meyveyi çatlatır |
| Salatalık | 2-3 günde bir | Toprak kurudukça |
| Biber | 2-4 günde bir | Az az ama sık |
| Patlıcan | 3-4 günde bir | Sıcak havada artırılmalı |
| Ispanak | 2 günde bir | Toprak hep nemli olmalı |
| Kabak | 3-5 günde bir | Sulama arası çok açılmamalı |
💡 En iyi sulama: Sabah erken veya akşamüstü
🗓️ Hangi Gübre Ne Zaman Atılır?
Zamanlama işin kalbidir.
Yanlış zamanda atılan gübre ya boşa gider ya da toprağı “zehirler”.
Mevsimsel Takvim:
- Aralık – Ocak: Kışlık sebzeler için kompost veya ahır gübresi
- Mart – Nisan: İlkbahar ekimleri için fosfor ağırlıklı taban gübre
- Mayıs – Haziran: Gelişen sebzeler için azot takviyesi
- Temmuz – Ağustos: Meyveye çalışan sebzeler için potasyum gübre
- Eylül – Ekim: Toprağın yeniden yapılandırılması için organik destek + kükürt
🌱 Sebzelerde Hangi Gübre Kullanılır?
Sebzelerde gübre seçimi yapılırken 3 şey esas alınır:
- Toprağın yapısı (asitli, nötr, kireçli vs.)
- Sebzenin besin ihtiyacı (yaprak mı, meyve mi geliştiriyor?)
- Mevsim ve gelişim dönemi (fide mi, çiçek mi, hasat mı?)
En iyi sonuç için:
- Toprak testi yaptır (analiz şart)
- Karma gübre (organik + mineral içerikli) kullan
- Zamanında ve yeterli uygula, fazla gübre de zarar
❄️ Kışın Hangi Gübre Atılır?
Kışın toprak dinlenme sürecine girer. Bu dönemde:
- Toprağı besleyen, yapılandıran gübreler tercih edilir.
- Özellikle ahır gübresi, kompost, yeşil gübreleme yapılır.
- Bazı durumlarda kükürt atılarak pH dengelenir.
💡 Kışlık gübreler genellikle sonbahar sonunda veya kış başında uygulanır. (Kasım–Ocak)
⚗️ Gübre Hangi Maddeden Üretilir?
Organik Gübreler:
- Hayvan gübresi (ahır, tavuk)
- Bitki atıkları (kompost)
- Solucan gübresi
- Yeşil gübre (bezelye, fiğ gibi bitkiler)
Kimyasal Gübreler (NPK):
- Azot: Amonyum sülfat, üre
- Fosfor: Triple süper fosfat
- Potasyum: Potasyum sülfat, potasyum nitrat
🚨 Kimyasal gübreler doğru dozda kullanılmazsa toprağı yakabilir.
📅 Gübreleme Hangi Ayda Yapılır?
Aşağıdaki tabloyu özellikle dikkatle incele!
Hangi sebzeye, hangi ayda, ne gübresi gerektiğini net görebilirsin:
✅ Tablo: Sebzeler İçin Gübreleme Takvimi ve Notlar
(Üstte tablo olarak sağladım)
Bu tablo, yıl boyunca tüm sebzelerin gübreleme takvimini kapsıyor.
📌 Sebze Gübresi Nasıl Kullanılır?
- Serpme yöntemi: Toprağın üstüne eşit şekilde yayılır
- Gömme yöntemi: Hafif çapalanarak toprağa karıştırılır
- Sıvı gübre: Sulama suyuyla birlikte uygulanır
- Yapraktan uygulama: Sprey ile direkt yapraklara
Uyarılar:
- Aşırı gübre kökleri yakar
- Rüzgarlı havada uygulama yapma
- Yağmur öncesi gübreleme yapma → gübre yıkanır gider
⏰ Ne Zaman Gübre Atılır?
Genel kural:
- Fide zamanı → kök için fosfor
- Yeşil aksam gelişimi → azot
- Çiçek ve meyve zamanı → potasyum
- Hasat sonrası → toprak onarımı için kompost
📌 Sebzeye göre özel takvim de yukarıda tablolarla verilmiştir.
🧠 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Domates için hangi gübre en iyisi?
NPK 5-10-10 + kompost karışımı, domatesin çiçeklenme ve meyve kalitesini artırır.
2. Biber neden çiçek açmıyor?
Fazla azotlu gübre verilmiş olabilir. Potasyum eksikliği çiçek oluşumunu engeller.
3. En ekonomik sebze gübresi nedir?
Tavuk gübresi ve kompost maliyet açısından uygundur, ama toprağa uygunluk test edilmelidir.
4. Sebze için gübre kaç günde bir verilir?
Genelde 20-25 günde bir, büyüme döneminde verilir. Ancak her sebzenin takvimi farklıdır.
5. Kışın gübreleme yapılır mı?
Evet, toprak hazırlığı için organik gübreleme yapılır. Ekim yapılmaz ama toprak dinlendirilir.
🎯 Son Söz: Toprağı Anlayan Çiftçi Kazanır
Gübreyi zamanında, doğru sebzeye, doğru miktarda vermek…
İşte gerçek çiftçiliğin özü budur.
Bu makaleyle birlikte artık elindeki toprağı çok daha verimli kullanabilirsiniz.
Unutma: “Fideye sevgi, toprağa bilgi verirsen bereket gelir.” 🧑🌾💚
